Үйірме, факультатив жоспары

«МДШО бар М.Сеңгірбаев атындағы орта мектеп» мкм

"ХИМИЯ КҮНДЕЛІКТІ ӨМІРДЕ"

факультатив жоспары

( 7  сынып оқушыларына арналған, 34 сағат)

Зерттеуші мұғалім, жоғарғы санатты химия пәні мұғалімі: А.Ж. Салимбаева

2021 – 2022   оқу  жылы

Мақсаты:

1. Оқушыларды  бағдарлама  бойынша  біліммен химиялық теориямен, заңдармен,ұғымдармен қаруландырып химия пәніне қызығушылықтарын арттыру.

2. Химиялық эксперимент жасату,химиялық реактивтерді қолдана білу арқылы оқушылардың іскерлік дағдыларын жетілдіре түсу,

эксперименттік тәжірибелер орындау барысында қауіпсіздік ережелерін үйрету.

3. Оқушыларды ойландыруға,оқулық анықтамалары мен жұмыс жасауға,істеген жұмыстарын қорытындылауға,ғылыми тілде сөйлей білуге тәрбиелеу.

4. Химия есептерін шығарудың түрлі әдістерін үйретіп оқушыларды

олимпиадаларға әзірлеу.

Міндеті:

• оқушылардың ғылыми көзқарасын дамыту;

• оқушылардың ой қабілетін дамыту;

• заттар туралы білімдерін тереңдетіп, кеңейту және пысықтау;

• Қазақстанның химия өнеркәсібі және шикізат базасы туралы ұғымды қалыптастыру;

• жаңа білім алу және оларды іс жүзінде қолдану мұқтаждығын қалыптастыру.

Күтілетін нәтиже:

• Оқушыларға  химиялық  дүниетанымды  қалыптастыру;

• -заттар мен химиялық реакциялар туралы негізгі біліммен

таныстыру;

• -заттарды тұрмыста,өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында 

қолдана білу;

• -білімді адамға қажетті химиялық түсінктерді меңгеретін  

бағдар беру;

Мамандыққа бағдарлау:  эколог,  формаколог,  химик, химик-технолог.

Химия  факультативінде  дәріс  сабақтарын  өткізу  түрлері:

Лекция, семинар,  реферат қорғау, сандық есептер, эксперименттік есептер шығару, ғылыми жобалар дайындау, кіші олимпиада өткізу.

7,8,9 сынып.   Аптасына 1  сағат,барлығы 34 сағат.

Семинар сабақтарында шығарылып үйренуге ұсынылатын есептердің негізгі типтері. Химиялық формулалар бойынша жүргізілетін есептеулер.

Семинар сабақтарында шығарылып үйренуге ұсынылатын есептердің негізгі типтері. Химиялық формулалар бойынша жүргізілетін есептеулер.

«МДШО бар М.Сеңгірбаев атындағы орта мектеп» мкм

"Химиядан сандық есептерді шығару"

факультатив жоспары

( 11  сынып оқушыларына арналған, 34 сағат)

Зерттеуші мұғалім, жоғарғы санатты химия пәні мұғалімі: А.Ж. Салимбаева

2021 – 2022   оқу  жылы

Факультативтік курс «Химиядан сандық есептерді шығару»

 Түсінік хат

 Химия пәнінен бұл бағдарлама жалпы мектептердің 9 - 11сыныптарында оқушылардың алған білімдерін әрі қарай тереңдете бекітіп, білімдерін тексеруге арналған. Химия курсының теориялық материалын сәтті игертудің тиімді жолдарының біріне химиядағы типтік есептерді шығару дағдыларын қалыптастыру мен меңгерту жатады. Химиялық есептер – оқушылардың химиядан білім сапасын анықтаудың негізгі құралдарының бірі. Химия есептері сан және сапа есептері болып екіге бөлінеді. Бағдарламада сандық есептерді шығару көзделген. Курстың негізіне атом - молекулалық ілім, стехиометриялық заңдар, химиялық элементтердің периодтық заңы алынған. Болашақта химия және биология мамандықтарына даярлайтын жоғары оқу орнына түсем деушілерге, әртүрлі типтегі химиялық есептерді шығару әдістемесін игерудің пайдасы орасан. Бағдарламаның негізгі мақсаттары: - Бейорганикалық және органикалық химиядан алған білімдерін қорытындылау, пысықтау. - Бар білімді жаңа проблемалар (әр түрлі деңгейдегі есептерді) шешуде шығармашылықпен қолдану. - Химияның мектептік курсында қарастырылмайтын ұғымдарды оқып - үйренуді қамтамасыз ету. - Оқушылардың талдау, салыстыру, тұжырымдау, ой - өрісін, өз бетімен ойлау қабілеттерін дамыту.
 - Конкурстық, олимпиадалық есептерді шығару алгоритмін жетілдіру, күрделі есептерді шығаруда алгебралық әдістерді пайдалану тиімділігін көрсету. - Пәнаралық байланыстардың мазмұның (математика, физика, биология) кеңейту.
 - Химияның қоғамдағы маңызын, адамзат алдында тұрған сан - салалы, ауқымды мәселелерді шешудегі рөлінің артуын ашып көрсету. - Оқушылардың ғылыми көзқарасын қалыптастыру. 

Міндеттері:
 - химиялық дүниетанымды қалыптастыру;
 - алған білімдерінің маңызы туралы түсініктерді меңгерту;
 - әр оқушының оқу деңгейін анықтау;
 - тәжірибелік білімдерін жетілдіру;
 - химиядан білім стандартына сәйкес келетін оқытудың жоспарланған нәтижесін қамту.

 Күтілетін нәтиже:

 Есеп шығарып, жаттығулар орындау білімді тексеру ғана емес, сонымен қатар оқушыларды өздігінен ізденуге де дағдыландырады. Оқушылар өз білімдерінің жетіспейтін жерлерін анықтап, онымен жұмыс істеуге, қосымша және арнайы әдебиеттерді пайдалануға үйренеді. Есептер шығару барысында оқушының білімі, зердесі, ойлау қабілеті дамумен қатар, химиялық білімді, заңдарды, құбылыстарды тереңірек түсінуі қалыптасады.
 Бұл курс бағдарламасындағы орындалатын жаттығулар және шығарылатын есептер әр тақырыпқа жеке берілген. Бағдарламаның бұлай құрылуы оқылған тапсырмаларды орындау кезіндегі мақсаты мен міндеттерге жетуге мүмкіндік береді.
 Егер де есеп шығару дағдылары қалыптаспаса, күрделі есептерді шығаруда химияның теориялық курсын жақсы білу жеткіліксіз. Өкінішке орай, мектептегі химия курсын оқытуда есептер шығаруға тиісті деңгейде сағаттар бөлінбеген. Жалпы алғанда, есептерді шығарудың өзіндік реті, шығару әдістемесі болады. Сондықтан да, қиындық деңгейлері қарапайым типтік есептерді шығаруды меңгерту арқылы, қиындық деңгейлері күрделі типтік есептерді шығару дағдыларын қалыптастыру қажет.

 Бағдарламаның мазмұны
 Бағдарлама аптасына 1 сағат, жылына 34 сағат

Бағдарламаның базалық мазмұны:

Кіріспе. (1сағат)

Химияның басты ұғымдарымен таныстыру. Атом. Молекула. Химиялық элемент. Заттар

және физикалық қасиеттері. Таза заттар және қоспалар.

1 тақырып. Химияның басты заңдары. Стехиометриялық заңдар. Химиялық

формула. (4 сағат)

Химияның негізгі заңдары: зат салмағының сақталу заңы, құрам тұрақтылық заңы,

көлемдік қатынастар заңы. Химиялық формула. Заттың сапалық және сандық

құрамы.Валенттілік. Химиялық формулалар бойынша есептеулер.

2 тақырып. Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептеулер.(4 сағат)

Химиялық реакциялар, олардың жүру белгілері және жағдайлары. Табиғаттағы химиялық

реакциялар, тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар; Химиялық

реакция теңдеуі бойынша реакция өнімінің массасын, көлемін /газдың/, зат мөлшерін

есептеу. Бастапқы зат пен реакция өнімі бойынша теориялық мүмкіндікпен

салыстырғандағы шығымды есептеу. Бастапқы зат және теориялық мүмкіндікпен

салыстырғандағы зат шығымы бойынша өнімін есептеу және т.б.

3 тақырып. Химиялық процестердің жүру заңдылықтары. Химиялық тепе-теңдік.

Ле-Шателье принципі, Ванг-Гофф ережесі. (4 сағат)

Химиялық реакция жылдамдығы. Оған әсер ететін факторлар.Химиялық тепе-теңдік және

оның ығысу жағдайлары. Ле-Шателье принципін тұжырымдау. Вант-Гофф ережесін және

Ле-Шателье принципін негізге ала отырып есептеулер жүргізу.

4 тақырып. Тотығу-тотықсыздану реакциялары.(3 сағат)

Химиялық элементтердің тотығу дәрежелері, формулалары бойынша тотығу дәрежелерін

анықтау. Тотықтырғыш, тотықсыздандырғыш туралы түсінік, тотығу-тотықсыздану

реакциялары. ТТР теңестіру әдістері: ионды-электронды баланс. Электролиз. Катодтық

және анодтық процестер.

5 тақырып. Заттардың қоспасы. (5 сағат)

Қоспа компаненттердің құрамындағы элементтің массалық үлесін есептеу.

Құрамында қоспасы бар бастапқы зат пен реакция өнімі бойынша есептеулер.

Қоспаның сандық құрамын анықтау.

Берілген реагентпен құрамындағы ішінара әрекеттесетін қоспаның құрамын анықтау

Берілген реагентпен құрамындағы компаненттердің бәрі әрекеттесетін қоспаның құрамын

анықтау.

6 тақырып. «Олеум» тақырыбына арналған есептер. (4 сағат)

Күкірт оксидтері, күкірт қышқылы мен олеумның қасиеттері. Олеум қатысында жүретін

химиялық реакциялар. Сандық есептеулер.

7 тақырып. Ерітінділер. (4 сағат)

Ерітінділер концентрацияларының түрлері. Еріген заттың массалық үлесі, мольдік

концентрация, еріткіштің

Ерітіндінің массасын тығыздығы бойынша есептеулер.Қатты заттардың,

сұйықтықтардың, газдардың ерігіштігі, кристаллогидраттар.

8 тақырып. Сапалық анализ. (3 сағат)

Бейорганикалық қосылыстар құрамындағы катиондар мен аниондарды сапалық

реакциялар көмегімен анықтау.

№1 практикалық жұмыс. Берілген бейорганикалық заттарды сапалық реакциялармен

анықтау.

№2 практикалық жұмыс.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1 КузьменкоН.Е:, Еремин В.В. «2500 задач по химии с решениями». Москва «Оникс 21

век», «Мир и образование» 2002 ж.

2 Беляева И.И., Сутягина Е.И., Шелепина И.А. «Задачи и упражнения по общей и

неорганической химий». Москва «Просвещение» 1989 ж.

3 «Химия мектепте» ғылыми-педогогикалық журнал. 2011-2014жыл.

4 Ф.Г.Фельдман, Г.Е.Рудзитис «Жалпы химия негіздері». Алматы-Мектеп 2002жыл

5 Дидактикалық материалдар «Химия» 10 сынып. Алматы-Мектеп 2003 жыл

6 Қ.Бекішев, Р.Рысқалиева, А. Солтанбекова «Жалпы химия есептері мен жаттығулары»,

Алматы, 2009

7 Мендалиева Д.К. «Сапалық химиялық анализден зертханалық практикум», (мектеп

оқушыларының факультативтік сабақтарына арналған), Алматы, 2014

8 И.Г. Хомченко «Сборник задач и упражнений по химии» Москва,2013

9 Г.П. Хомченко, И.Г. Хомченко « Сборник задач по химии для поступающих в

ВУЗЫ»,Москва, 2013